Türk ve İslam Eserleri Müzesi
Türk ve İslâm Eserleri Müzesi, dünyanın en zengin koleksiyonlarından Türk ve İslam eserlerine sahip ilk Türk müzesi olarak biliniyor. Sultan sarayları dışında günümüze gelen tek özel saray olan müzede, odalar ve salonlarda İslam dünyasının nadir sanat eserleri sergileniyor. Türkiye’de ilk, Frankfurt’tan sonra ise dünyada ikinci örnek olan Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde, devrin en kıymetli örnekleri yer alıyor.
Sergi salonlarının tümünde, İslam bilim adamları tarafından yapılmış olan eserlerin model ve maketleri sanatseverlerle buluşuyor. El-İdrisi’nin, Halife el-Me’nun’un haritasını temel alarak çizdiği Dünya Haritası’nın kopyası, İbn-i Sina’nın el-Kanun fi’t Tıp Kitabı gibi 9. ve 16. yüzyıllara ait eşsiz eserlere Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde ulaşmak mümkün oluyor.
İstanbul’un Sultanahmet ilçesinde, Sultanahmet Camii’nin tam karşısında tüm görkemi ile yer alan Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’ne Kabataş-Bağcılar tramvay hattı ile ulaşım sağlanabiliyor.
İslam bilim tarihçisi Prof. Dr Fuat Sezgin tarafından 2008’de açılan müzede Halı Bölümü, El Yazmaları ve Hat Sanatı Bölümü, Keramik (Seramik) ve Cam Bölümü, Maden Sanatı Bölümü, Taş Sanatı Bölümü, Ahşap Eserler Bölümü ve Etnografya Bölümü bulunuyor.
· Halı Bölümü
Müzenin uzun yıllar bir ‘’Halı Müzesi’’ olarak anılmasına sebep olmuş olan bu bölüm, halı sanatındaki dünyanın en zengin koleksiyonunu oluşturuyor. Müzede ayrı bir öneme sahip olan bu bölümde, çok değerli parçalar yer alıyor. Ender bulunan Selçuklu halıları, 15. yüzyıla ait seccade ve hayvan figürlü halılar, 15-17. yüzyıllar arasında Anadolu’da üretilen geometrik desenli halılar burada görülebiliyor. Türk ve İslam tarihi halı sanatı üzerine inceleme yapmak isteyenler tarafından ayrı bir değere sahip olan müze, İran ve Kafkas halıları, ünlü Uşak ve saray halı örnekleriyle zenginleşiyor.
· El Yazmaları ve Hat Sanatı Bölümü
Türk ve İslam Eserleri Müzesi yazma koleksiyonunun en önemli parçaları olan Kuran-ı Kerim’lerin, Müslümanlık’ ın yayıldığı bölgelerden alındığı biliniyor. 7. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar uzanan müzede, Emevî, Abbasî, Mısır ve Suriye Tulunoğulları, Fatımî, Eyyubî, Memlûk, Moğol, Türkmen, Selçuk, Timurî, Safavî, Kaçar ve Anadolu Beylikleri ile Osmanlı hat sanatı örnekleri gibi ender koleksiyonlar yer alıyor.
Müzede bulunan el yazmalarının yanı sıra, bazıları resimli olmak üzere, çeşitli konularda yazılmış birçok kitap bulunuyor. Bu kitaplar gerek konuları, gerek yazı stilleri ve ciltleriyle oldukça ilgi çekiyor. Türk ve İslam Eserleri Müzesi El Yazmaları Bölümü’nün en gözde eserleri arasında; Osmanlı sultanlarının tuğralarını taşıyan fermanlar, Türk ve İran minyatürlü yazmaları, beratlar, her biri bir sanat eseri niteliğindeki tuğralar ve divanlar bulunuyor.
· Ahşap Eserler Bölümü
Ahşap Eserler bölümünün en önemli parçalarını, 9 ve 10. yüzyıl Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi’nden kalan eşsiz ahşap sanatı örnekleri oluşturuyor. Ayrıca bu bölüm, gelenlere Osmanlı Dönemi’nin sedef, fildişi, bağa işlemeli ahşap eserlerini, Kur`an cüzü muhafazalarını, rahleleri, kakma sanatının eşsiz örneklerini ve bu zengin koleksiyonun en ilgi çekici parçalarından biri olan çekmeceleri görme fırsatı tanıyor.
· Taş Sanatı Bölümü
Türk İslam Eserleri Müzesi’nde taş Sanatı Bölümü içerisinde bir araya getirilmiş olan Emevî, Selçuklu, Abbasî, Memlûk, Osmanlı dönemlerine ait yazılı, motifli ve figürlü taş eserler yer alıyor. Efsanevi masal yaratıkları olan sphenks, griphon ve ejderhaların av sahnelerinin kazındığı, mezar taşları, kûfî yazılı eserler de bu bölümde müzeye can katmaya devam ediyor. Ayrıca bu bölüme önem katan, değişik üsluplarda yazılmış kitabeler de görülmeye değer.
· Keramik (Seramik) ve Cam Bölümü
Bu bölümde, 1908-14 yılları arasında yapılan kazılarda bulunmuş olan keramik eserler yer alıyor. Keramik ve Cam Bölümü’nün en önemli koleksiyonları arasında Samarra, Rakka, Tel Halep, Keşan kaynaklı olan eserler bulunuyor. Bölümde bulunan bir başka önemli koleksiyon ise Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemine ait. Bu koleksiyonun parçaları arasında mozaik, mihrap ve duvar çinisi örnekleri ile Konya Kılıçaslan Sarayı alçı süslemeleri yer alıyor. Osmanlı çini ve keramik sanatı örnekleri arasında Kütahya ve Çanakkale seramikleri de bulunuyor. Cam koleksiyonu içerisinde ise 9. yüzyıl İslam cam sanatı, 15. yüzyıl Memlük kandilleri ve Osmanlı Dönemi cam sanatı örnekleri sergileniyor.
· Maden Sanatı Bölümü
Türk İslam Eserleri Müzesi’nin Maden Sanatı koleksiyonunda, Büyük Selçuklu İmparatorluğuna ait eserler yer alıyor. Havan, buhurdan, ibrik, ayna, dirhemler, Cizre Ulu Camii kapı tokmakları ve İslam maden sanatı alanının en önemli örneklerinden burç ve gezegen sembolleriyle kaplı 14. yüzyıl şamdanları bu bölümün en önemli ve ender sayılan koleksiyon ürünleri arasında. Ayrıca Osmanlı maden sanatı örneklerinden gümüş, pirinç, tombak, murassa (değerli taşlarla süslü) sorguç, kandil, gülabdan, buhurdan, leğen ve ibrikler gibi farklı eserler bulunuyor.
· Etnografya Bölümü
Etnografik parçalar, Türk ve İslâm Eserleri Müzesi`nin İbrahim Paşa Sarayı`nda sergileniyor. Uzun yıllar boyunca toplanmış olan bu nadir parçalar, müzenin en genç bölümünü oluşturuyor. Burada, Anadolu`nun birçok bölgesinden toplanmış halı-kilim tezgâhları, halk dokuma ve işleme sanatı örnekleri, ev eşyaları, el sanatları, dokumalar, yün boyama teknikleri, yöresel zenginlikleri içinde kostümler, el sanatı aygıtları ve göçer çadırları kendilerine özgü mekânlar içerisinde sanatseverlerle buluşuyor.
