Eyüp ilçesi, Haliç’in sağ tarafındaki düzlükte yer alıyor. Haliç’in sol kıyısında ve Eyüp’ün karşısında Sütlüce, Hasköy bulunuyor. Kentsel alan olarak engebeli bir araziye sahip olan Eyüp’ün en önemli yükseltisi kuzeybatıda bulunan bugünkü Pierre Loti Tepesi sayılıyor. Bizans döneminde Eyüp ve çevresinin yeşil bir alan olduğu ve civarda tarla, değirmenler ile dinî yapıların olduğu biliniyor. Ayrıca bugünkü Eyüp Cami’nin bulunduğu mevkide av köşkünün olduğu tarihçilerce zikrediliyor.
Eyüp’ün Kuruluşu
İstanbul’un fethinden sonra Eyüp, İstanbul’un surları dışında bir Türk kasabası olarak kuruluyor. Ancak bölgenin kurulmasında Emevilerin İstanbul’u ikinci defa kuşattığı esnada hastalanarak vefat eden Ebu Eyyub el-Ensari’nin önemli yeri bulunuyor. Ebu Eyyub el-Ensari, İslâmiyet’i ilk kabul edenler arasında sayılıyor. Hz. Peygamber’le Bedir, Uhud, Hendek, Hayber, Mekke’nin fethi başta olmak üzere bütün savaşlarda ona zarar gelmemesi için yanından ayrılmadığı biliniyor. Vasiyeti üzerine İslam ordusunun ilerleyebileceği en ileri noktaya defnedilen Ebu Eyyub el-Ensari’nin kabrinin yerinin zaman içinde kaybolduğu anlaşılıyor. İstanbul’un fethine kadar Ebu Eyyub el-Ensari’nin kabri korunduğu ama tam olarak yerinin neresi olduğu bilinmiyor. Fatih Sultan Mehmed’in isteğiyle hocası Akşemseddin’in işaret ettiği yer kazılıyor. Kabrin ortaya çıkmasından sonra Fatih Sultan Mehmed üzerine yüksekçe bir türbe yaptırıyor. Zaman içinde Eyüp’e özel bir ilgi gösterilerek burada yeni kamusal yapılar inşa ediliyor.
Eyüp’ün Manevi Değeri
15. yüzyıldan itibaren Eyüp semti, Müslümanlar için bir kutsal ziyaret mekânı kabul ediliyor. Salgın hastalıklar, depremler, kıtlıklar gibi toplumu derinden sarsan hâdiselerin yaşandığı dönemlerde Eyüp ziyaret ediliyor. Günümüzde de hem idarecilerin hem de halkın dua etmek için buluştuğu bir mekân olma özelliğini koruyor. Tahta çıkan Padişahlar birkaç gün sonra kılıç kuşanmak için deniz veya karayoluyla mutlaka Eyüp’e gelerek Ebu Eyyub el-Ensari türbesini ziyaret ediyor. Eğer türbeye kara yoluyla gidilmişe denizden, deniz yoluyla gidilmişe karadan dönüş yapılıyor. Düzenlenen merasimlerde Padişahların, belirli miktar hayvanı kurban edip etlerini cami ve türbe çalışanları ile fakirlere dağıttığı biliniyor.
Eyüp’ün Gelişimi
İstanbul’da genellikle mezarlar, yerleşim birimlerine uzak surların dışında ve sur kapılarına yakın yerlerde konumlandığı görülüyor. İstanbul’un kara surlarının dışında bulunan Eyüp’te pek çok mezarlık ve türbe teşekkül ediyor. Bu yönüyle Eyüp yaşayanların olduğu kadar ölülerin de ikametgâhı sayılıyor. Ebu Eyyub el-Ensari’nin türbesinin burada olması halkın, devlet ricali ve saray görevlilerinin ilgisini artırıyor. Eyüp’ün sahil boylarına ise yalı, konak, kasır tarzındaki yapılar inşa ediliyor ve yazın oturulmak için kullanılıyor. Bilhassa Lale Devri olarak bilinen III. Ahmed döneminde Eyüp sahilleri ve Kâğıthane Deresi civarı, hanedanın kadın üyelerine ve devlet ricaline ait saray ve yalılar inşa ediliyor.
Eyüp’te Gezilecek Görülecek Yerler
Eyüp Sultan Türbesi ve Cami:
İstanbullular için kutsal bir yer sayılan türbe yerli yabancı pek çok ziyaretçiyi ağırlıyor. Çinilerle kaplı türbe âdete bir çini müzesine benziyor. Cami, Fatih Sultan Mehmed tarafından Ebu Eyyub el-Ensari anısına yaptırılıyor.
Pierre Loti Kahvesi:
Ünlü Fransız yazar Pierre Loti’nin ismiyle anılan kahve, Haliç panoramasıyla ziyaretçilerini büyülüyor. Pierre Loti, burayı sıklıkla ziyaret ederken kitaplarını da burada yazıyor.
Rami Kışlası:
Eyüp’te Rami tepesinde 1828-1829’da inşa edilen Rami Kışlası bulunuyor. Kışlanın, restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından “Rami Kitap ve Kültür Vadisi” olarak hizmete girmesi bekleniyor. 7 milyon kitap kapasitesiyle Türkiye'nin en büyük kütüphanesi olması planlanıyor. Çeşitli alanlarda tematik kütüphanelerin oluşturulması için hazırlık yapılıyor. 220 bin metrekarelik bu devasa alanda müze, restoran, kapalı ve açık otoparkın yapılması için inşaat faaliyetleri devam ediyor.
Feshane:
1839 yılında Türkiye’nin gerçek anlamda ilk tekstil sanayi kuruluşu olan Feshane kuruluyor. Burada yünlü kumaşlar ve fesler üretiliyor. Uluslararası her türlü fuar, organizasyon, toplantı, seminer, konser, gala, davet, sergi ve kültür etkinliklerin yapıldığı bir mekân olarak öne çıkıyor.
Santralistanbul:
Haliç kıyısında Silâhtarağa’da ülkenin ilk enerji santrali (1913) olarak biliniyor. Enerji santrali daha sonra Türkiye’nin ilk endüstriyel arkeoloji müzesine dönüştürülüyor. Çağdaş sanat sergilerinin ve kültürel etkinliklerin gerçekleştirildiği bu mekân Bilgi Üniversitesi tarafından kullanılıyor.
Axis AVM:
2016 Mayıs ayında Axis İstanbul Ofis ve AVM konseptinde inşa ediliyor. Bayrampaşa Metro İstasyonunun yanı başında bulunuyor. 550 milyon dolarlık yatırımla açılan Axis AVM 170 mağaza ve 195 ofisi barındırıyor.
VIALAND Tema Parkı ve Eğlence Merkezi:
Türkiye’de inşa edilmiş ilk tema park olarak biliniyor. Bünyesinde alışveriş merkezi ve gösteri merkezi de yer alıyor. Avrupa'nın "En İyi 10 Tema Parkı" arasına giren Vialand, eğlence tutkunlarına unutulmaz bir deneyim yaşatıyor. Yeni ismi “İsfanbul” olarak hizmet veriyor.
Flatofis Haliç:
Eyüp Otakçılar’da bulunan Flatofis Haliç, yatay iş ve yaşam merkezi olarak öne çıkıyor. Alışveriş alanları, spor merkezi, restoranlar, fast food alanları ile bölgenin cazibe merkezi sayılıyor. Yeni nesil ofis merkezi ile depo alanları gibi olanaklarla iş yaşamını kolaylaştırıyor. Flatofis Haliç’te 1.100 araç kapasiteli kapalı otopark yer alıyor.
