Türkiye’de Kentsel Dönüşüm
Kentlerin dönüşerek daha yaşanabilir olmasını amaçlayan Kentsel Dönüşüm kavramı, Türkiye’de seçilen bölgelerde tamamlanarak Türkiye ekonomisinin gelişimini sağlıyor. Gayrimenkul sektöründe yeni iş kolların ortaya çıkarak dönüşüm sürecinin başarılı bir şekilde uygulanması, tüm dünyanın gözünü Türkiye’ye çeviriyor.
Uzun zamandır Türkiye gündemini meşgul eden başlıkların başında geliyor “Kentsel Dönüşüm” kavramı. Kentlerin dönüşüm süreçlerinde ve süreçlerin ekonomiye etkileriyle değerlendirilmesi yapıldığında, kentsel dönüşümün ne olduğunu anlamak ve ne olmadığını da bilmek gerekiyor.
Kentsel dönüşüm, en basit haliyle kentlerin dönüşümünü ifade ediyor. Bu dönüşüm, toplumsal, ekonomik ve mekânsal unsurları kapsıyor. Bu unsurlarla düşünüldüğünde kentte yaşayan insanların, yaşam alanlarının daha yaşanabilir hale getirilmesi ve sağlıksız yapıların yıkılarak yeniden yapılması anlamına geliyor. Kentlerin yeniden tasarlanması anlamına gelen bu organizasyonun başarılı bir şekilde gerçekleşmesinde, sürecin sahipleriyle uyumlu bir şekilde çalışılması gerekiyor. Kentsel dönüşüm süreciyle sil baştan yeni bir kent ve mekan tasarımı gerçekleşeceği için, kaçak yapıların ve ekonomik olarak ömrünü tamamlamış meskenlerin yıkılıp, geleceğin kentlerini oluşturacak, stratejik bakış açısıyla modern ve depreme dayanıklı binaların yapılması sağlanıyor.
Tarihi Dokuların Korunması
Yukarıda bahsedilen dönüşüm sürecinin Türkiye ekonomisine özellikle hizmet ve inşaat sektöründe çalışanlara yeni istihdam olanakları sağladığı ve çalışan sayısının artmasıyla kentsel dönüşüm sürecinin ülke ekonomisine de katkıda bulunduğu gözlemleniyor. Başka bir açıdan kentsel dokuyu bozan unsurlar giderilerek, kentsel mekânın nefes alması sağlanıyor. Özellikle tarihi dokuların korunarak bir sonraki nesillere aktarılmasını da gaye edinen kentsel dönüşüm, yeşil dokunun da yeniden tasarlanan kent planında daha çok ön plana çıkmasına neden oluyor. Yeşil alanlarla birlikte daha çok yaşanabilir yerler haline gelen kentsel dönüşüm projelerinde çocuklar için oyun alanları, spor tesisleri de oluşturuluyor.
İnşaat sektörüyle alakalı iş kollarında sağlanan yeni istihdamların yanında beyaz eşya sektörüne de ivme kazandıran kentsel dönüşüm projelerinin gerçekleşmesiyle turizm ve hava yolu taşımacılığı yapan firmalarında süreçten pozitif dışsallıkla büyük bir pay alması bekleniyor.
Dünya’nın Örnek Aldığı Ülke; Türkiye
Türkiye’de bu süreç Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından sahipleniliyor ve kentsel dönüşüm projeleri özellikle İstanbul’da tüm hızıyla devam ediyor. Yerel yönetimlerinde desteğiyle bölge sakinlerine kentsel dönüşümün ne olduğu ve ne olmadığı, kentsel dönüşüm alanlarında yaşayan ailelere, süreçten pozitif nasıl faydalanacakları kentsel dönüşüm ofisleri kurularak anlatılıyor.
Türkiye’de özellikle İstanbul’da uygulanan ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın desteklediği kentsel dönüşüm projelerine Fransa ve Mısır’dan gözlemcilere gelerek kentsel problemlerin çözümünde iş birliği sağlanıyor. Yetkilerin kentsel dönüşümde Türkiye’yi örnek aldıklarını söyleyen açıklamaları, kentsel dönüşümün ekonomiye olan katkısının uzmanlar tarafından gözlemlenen pozitif sonuçları ve Türkiye’nin dünya inşaat sektörüne yön veren ülke konumuna gelmesi, Türkiye’de uygulanan kentsel dönüşüm projelerinin tüm dünya tarafından izlendiğini gösteriyor.
Türkiye İnşaat Sektöründe Oyun Kurucu Ülke
İnşaat sektöründe dünyada öncü konumda bulunan Türkiye, Çinli firmalardan sonra en çok iş alan ve başarılı bir şekilde projeyi tamamlayan ülke konumunda yer alıyor. Son yıllarda dünyada pek çok ülkede ekonomik krizler gerçekleşirken 2019 yılının Türkiye’sinde Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim Köprüleri, Marmara Projesi, Avrasya Tüneli, İstanbul Havalimanı gibi pek çok mega proje hizmete geçmiş durumda. Yakında yapımı başlanacak olan Çanakkale Köprüsü ile birlikte Türkiye 50’den fazla ülkede 270’e yakın projeyi sahip olduğu Türk müteahhitlerle yürütüyor. İhracat, yurt dışı müteahhitlik gelirleri ve iç piyasada toplam 300 milyar dolarlık bir büyüklüğe oynayan Türkiye’nin, Suriye ve Irak’ın yeniden planlanmasında da oyun kurucu bir ülke olarak yer alacağı gözüküyor.
Kentsel Dönüşümün Faydaları
Kentsel dönüşümün Türkiye ekonomisine olan katkılarını sıraladığımızda göze çarpan etkileri ve sonraki süreçlerde ortaya çıkacak faydaları şunlar oluyor:
· Yaşam standardının kademeli olarak yükselmesi
· Güvenli, sağlıklı, ulaşılabilir yaşam alanlarının oluşturulması
· Çocuklar ve aileler için yeşil alanların ve parkların çoğalması
· Depreme dayanıklı binaların yapılmasıyla afet risklerinin minimize edilmesi
· Hizmet sektöründe çalışan kişi sayısının artması
· İnşaat sektöründe çalışan kişi sayısının artması
· Çevresel düzenlemelerin gerçekleştirilmesi
· Turizm gelirlerinin artması
· Ekonomik göstergelerin pozitif olarak yükselmesi ve ekonomiye canlılık olarak yayılması
· Ülke itibarının yükselmesi
· Türkiye’nin örnek çalışmalarıyla pek çok yabancı yatırımcının gayrimenkul satın alarak ya da gayrimenkul edimiyle Türk vatandaşı olarak ülke ekonomisine katkıda bulunması
· Yaklaşık 200 iş faaliyetinin canlanarak ekonomiye aktarılması.
Afet riski altındaki alanların dönüştürülerek, pek çok yapının yıkılarak yeniden yapılması, onarılması ya da taşınması gibi faaliyetlerin kentsel dönüşüm süreciyle pek çok iş koluna fayda sağlaması bekleniyor.
Türkiye’de yaşanan depremler ve sel felaketlerinin getirdiği afetler ve zararlar bunların önlenmesi için toplumsal olarak bilinci arttırdı. Yerleşime uygun olmayan bölgelerdeki yapıların taşınarak yeni kentler kurulması, ülkenin deprem kuşağında bulunmasına rağmen doğayla uyumlu binalarla risklerin azaltılması sağlanıyor. Yapı malzemelerinin kalitesi de başka önemli bir boyut olarak öne çıkıyor. Türkiye bu alanda dünyaca üne sahip.
Türkiye kentlerini planlarken ülke ölçeğinde planlama yapıyor, yerleşime uygun olmayan yerleri ve tarım alanlarını koruyarak güçlü bir yasal mevzuatla bu dönüşümü gerçekleştiriyor. Kentsel dönüşümü sadece mekân temelinde ele almayan, yani mekânsal bir dönüşümü hedeflemeyen Türkiye, sosyal dönüşümü de gerçekleştiriyor. Kentsel dönüşüm, fiziki dönüşümün yanında sosyal ve beşerî dönüşümü de beraberinde getiriyor. Her şey insan için olduğundan bu dönüşüm süreçleri sağlanırken insanların alıştıkları yaşam standardına benzer ve sosyal ilişkileri koruyan örnek mimari tasarımlarla kentsel dönüşüm sağlanıyor.
