Türkiye’de Üniversite Eğitimi
İngiliz yazar Rudyard Kipling’in 1889 yılında yayınladığı şiirsel anlatımlı destanında, “Ah Doğu Doğu’dur / Batı da Batı / Bunların Buluşmasıysa Mümkün Değildir Asla” diye başlar cümlelerine. Batılı düşünürün bu sözleri, yakın zamanda öğrencilere sağlanan imkanlarıyla Dünya’da ilk 500’e giren üniversitelere sahip Türkiye’ye olan ilginin günden güne artmasıyla sorgulanmaya başlıyor. Eğitim kalitesinin sürdürülebilir şekilde artması, dinamik ekonomisiyle birlikte genç nüfusunun gücüyle küresel ölçekte projelerle öne çıkan Türkiye, yabancı uyruklu öğrencilerin tercih sıralamalarında öne çıkıyor.
Doğu ile batının buluştuğu noktada yer alan Türkiye, yaklaşık on bin yıllık geçmişiyle Asya kıtasının ve Avrupa’nın parçası, zengin iklim çeşitliliği barındıran coğrafyası, tarih boyunca önemli ticaret merkezlerinin mirasçısı, farklı kültürlerin bir arada huzurla güvenle yaşadığı, liberal ekonomiye 1923 yılından itibaren geçmiş, bağımsız cumhuriyete, batılı ülkelerle önemli ticari ilişkilere, son olarak da 1999 tarihinden beri Avrupa Birliği’ne adaylığı onaylanan ülke konumunda yer alıyor.
Yabancı uyruklu öğrenciler için Türkiye, hem çağdaş eğitimi hem de geleneği birlikte yaşama imkânı bulacakları, eğitim ve öğretimi yüksek kalite standartlarda destekleyen üniversitelere sahip bulunuyor. Uluslararası düzeyde tanınmış denkliklere ve derecelere sahip üniversite yapısı, modern kampüsleri, zengin kütüphaneleri, kültürel sportif olanaklarıyla Asya ve Avrupa kıtalarının tam birleşiminde yer alan misafirperver insanlarla birlikte, hayal ettiğiniz eğitimi Avrupa ve Amerika’daki birçok ülkeden daha uygun ücretler ödeyerek alabileceğiniz bir ülke olarak tercih ediliyor.
En Çok İstanbul Tercih Ediliyor
Türkiye’de yükseköğrenim, ortaöğretimden sonraki en az iki yıllık eğitimi kapsıyor. Yükseköğrenim kurumları arasında, ön lisans, lisans, yüksek lisans veya doktora derecesi veren üniversiteler, fakülteler, enstitüler, yüksek okullar, konservatuarlar ve meslek yüksek okulları bulunuyor. Son yıllarda açılan üniversitelerle birlikte üniversite sayısı 207’ı bulurken, Türkiye’de en fazla yükseköğretim kurumu 61 üniversite ile İstanbul dikkat çekiyor. YÖK ve ÖSYM kaynaklarından derlenen bilgilere göre, Türkiye’de 73 vakıf, 129’u devlet ve 5 tanesi de vakıf meslek yüksek okulu statüsünde üniversite bulunuyor. Bu yükseköğretim kurumlarında 2018-2019 eğitim döneminde 2 milyon 829 bin 430 önlisans düzeyinde, 4 milyon 420 bin 699 lisans seviyesinde, 394 bin 174 yüksek lisans statüsünde ve 96 bin 199 doktora bölümünde öğrenim düzeyine göre toplam 7 milyon 740 bin 502 öğrenci eğitim-öğretim görmektedir.
Yüksek öğretimde merkez ülke olma yolunda ilerleyen Türkiye’de, 2017-2018 öğretim yılı itibarıyla toplam 125 bin 138 yabancı uyruklu üniversite öğrencisi olduğu tespit edilirken, en çok yabancı uyruklu öğrencinin İstanbul’u tercih ettiği biliniyor. Şu anki duruma göre Türkiye'de yükseköğretim öğrenci sayısı 8 milyonu aşarak Almanya'nın iki katı ve geçen seneki istatistiklere bakıldığında yükseköğretimdeki öğrenci sayısı ile Rusya'nın öğrenci sayısını geçerek Avrupa’da en fazla öğrenciye ev sahipliği yapıyor.
52 öğrenciye 1 öğretim üyesi
Her ile bir üniversite açılmasıyla kentlerin ekonomilerine de katkı sağlayan yüksek öğrenim kurumları, Amerika, Kanada, İngiltere gibi ülkelerle birlikte ekonomide pozitif dışsallık yaratan en büyük gelir kalemlerden biri haline gelmiş bulunuyor. 125 bin 138 yabancı uyruklu üniversite öğrencisinin tercihini yaptığı Türkiye, istatistiksel olarak pek çoğu gelişmekte olan ülkelerden gelen öğrencilere misafirlik yapıyor. Avrupa, Amerika, Japonya, Çin gibi gelişmiş ülkelerden öğrencilerin bulunduğu ülkede, her üniversitenin kendi Teknopark’ını kurarak iş hayatıyla öğrenim hayatını birleştiren unsurları sürece dahil etmesiyle ekonomik büyümenin sürdürülebilir hale getirilmesi hedefleniyor.
Yabancı Pasaportluların Lisans Programlarına Kabul Şartları
2010 yılından bu yana Türkiye'deki üniversitelere öğrenci kabulü, üniversitelerin bizzat kendileri tarafından belirlenen ve YÖK tarafından onaylanan şartlarla yapılıyor. Bu çerçevede, mevcut durumda çoğu üniversite kendi sınavlarını yaparken, üniversiteye giriş sınavı puanlarını temel alıyor, bazıları ise lise diploması notları ve öğrencilerin uluslararası sınavlardan aldıkları puanları göz önünde tutuyor. Türkiye’deki üniversitelerde lisans eğitimi almak isteyen yabancı öğrencilerden aşağıdaki belgeler isteniyor. Konuyla ilgili kesin bilgiler, öğrenim görülmek istenen üniversiteyle irtibata geçilerek öğreniliyor.
Uluslararası Öğrenci Kabul Formu
Türkiye’de yüksek öğrenim görmek, üniversiteye gitmek istiyorsanız öncelikle talep edilen belgeleri eksiksiz tamamlayarak ilgili makamlara teslim edilmesi gerekiyor. Burada püf noktası her üniversitenin kendi kabul formunun bulunması oluyor. Bu formları eksiksiz bir şekilde doldurarak teslim edilmesi gerekiyor.
Lise veya Dengi Okul Diploması
Türk üniversiteleri sizden toplam 11-12 yıllık ilk ve ortaöğrenimden sonra Türk liselerine denk bir okuldan alınan bir lise diplomasına sahip olmanızı bekliyor. Belgelerin Türk Dış Temsilciliklerden veya noterden onaylanması ve Türkçe ’ye çevrilmiş olması gerekiyor.
Transkript – Not Çizelgesi
Transkript de lise veya dengi okul tarafından verilmiş noter ile dış temsilcikler tarafından onaylanmış ve Türkçeye çevrilmiş olması gerekiyor.
Niyet Mektubu
Niyet mektubu; Türkiye’de üniversitelerdeki lisans programlarının yanı sıra, yüksek lisans ve doktora başvurularında da isteniyor. Genel bir tanım olarak başvuru yaptığınız alanla ilgili; başvurma nedeninizi ve hedeflerinizi açıklayacağınız bir mektup türü olan niyet mektubu, Türkiye’deki yüksek lisans başvurularında henüz çok fazla yaygın olmasa da yurtdışındaki üniversitelere yapılan başvurularda sıklıkla aranıyor.
Referans Mektubu
Referans mektubu hem iş dünyasında hem de kabulü tek bir kritere bağlı olmayan okul başvurularında (yurtiçi veya yurtdışı yüksek lisans, doktora, dil eğitimi) başvuru kriterleri arasında değerlendirme unsurlarından biri sayılıyor. Çünkü, başvuru yaptığınız yüksek lisans programlarında sizi kabul edip etmemek için değerlendirecek olan öğretim görevlileri, iş yaşamınızdaki başarınızdan çok, ne kadar başarılı, çalışkan ve sorumluluk sahibi bir öğrenci olduğunuzu bilmek istiyor.
Dil Yeterlilik Belgesi
Başvuran adaylar minimum İngilizce yeterliği için ilgili üniversite ile iletişime geçiyor. Üniversitenin dil yeterlik seviyesini karşılamayan adaylar, üniversitenin yeterlik sınavına girebiliyor. Yeterlik sınavında başarılı olamayan öğrenciler, üniversitenin İngilizce hazırlık programına katılıyor. Ayrıca üniversitenin eğitim verdiği dil Türkçe ise gene yeterli olduklarını kanıtlamaları gerekiyor. Üniversiteye kabul edilen fakat gerekli dil koşulunu sağlayamayan öğrencilere, kabul edildikleri üniversite tarafından bir yıl dil kursu veriliyor. Yabancı uyruklu öğrenciler için üniversitelerde Türkçe öğretiliyor.
Finansal Teminat Mektubu
Başvuran adayların, Türkiye’de üniversite okuyabilmesi için gerekli finansmanın altından kalkabileceğini belirttiği, üniversiteye hitaben yazılan finansal teminat mektubu da üniversiteler tarafından talep ediliyor.
Kayıt Ücreti
Türkiye’de devlet üniversitelerde verilen eğitim seviyesinin kalitesiyle paralel olarak üniversite kayıt ücreti alınıyor. Bu tutarlar yurtdışındaki aynı eğitim seviyesindeki emsallerinden çok daha uygun hatta sembolik kalacak seviyede değerlendiriliyor. Özel üniversiteler ise kendi öğrenim ücretlerini kendileri belirliyor. Bunun için ilgili üniversitenin sayfasından güncel eğitim öğretim dönemi için belirlediği ücret görülebiliyor. Okulunu uzatan öğrenciler üniversitelerin belirlediği harç ücretini ödemek zorunda kalıyor. Kayıt için gerekli bütün belgeler, ilan edilen son kayıt tarihinden önce teslim edilmesi gerekiyor. Evrak gecikmesi veya eksik evrak gibi sorunlarda kayıt işlemleri üniversiteler tarafından yapılamıyor.
Üniversite Giriş Sınavları
Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında okumak isteyen yabancı uyruklu öğrencilerin girecekleri ve sonuçlarını bu kurumlara kabul için başvururken kullanabilecekleri “Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı (YÖS)” yapılıyor. Tercih edeceğiniz üniversitenin yabancı uyruklu öğrenci sınavları hakkında bilgi, üniversitenin resmi internet sitesi üzerinden detaylı olarak alınabiliyor. Ayrıca sınav tarihleri, taban puanları ve sınava giriş için yapılması gerekenler gibi tüm bilgilere öğrenciler, üniversitelerin web sayfaları üzerinden kolay bir şekilde ulaşıyor.
Yasal Zorunluluklar
Öğrenci Vizesi
Öğrenim görmek üzere Türkiye’ye gelecek uluslararası öğrencilere Dış Temsilcilikler tarafından verilen giriş vizesi şartı aranıyor. Sınavlarda başarısını ispatlayan ve üniversiteye girme hakkı kazanan yabancı uyruklu öğrencilere, üniversite tarafından kabul mektubu gönderiliyor. Yurtdışındaki öğrenciler, bu kabul mektubuyla Türkiye konsolosluğuna giderek öğrenci vizesi alıyor. Türkiye burslarını kazanan adaylar da Türkiye’ye gelmeden önce, T.C. Büyükelçiliklerine/Konsolosluklarına başvurarak bu vizeyi alıyor.
Oturma İzni
Türkiye’de üniversite eğitimi almak isteyen yabancı uyruklu öğrencilerin, oturma izinlerinin de bulunması gerekiyor. Oturma izinleri yaşadıkları yerin göç idaresi tarafından veriliyor. Türk yasalarına göre yabancı uyruklu öğrenciler Türkiye’ye giriş yaptıkları andan itibaren bir (1) ay içinde ilgili yerlere başvurarak oturma izni alıyor. Öğrenimleri süresince ikametlerini uzatmak isteyen öğrenciler, ikamet tezkerelerini yenilemek için tezkerelerde yazılı müddetin sona ermesinden itibaren 15 gün içinde, öğrenimlerine devam ettiklerini belgelemek kaydıyla, mahalli emniyet makamlarından yenisini alıyor, ikamet tezkerelerini veya pasaportlarını kaybeden yabancı uyruklu öğrencilerin ise ilgili makamlara derhal müracaat ederek 15 gün içinde yenisini alması gerekiyor. Öğrenim kurumlarını veya ikamet adreslerini değiştiren yabancı uyruklu öğrencilerin, bu değişiklikleri 48 saat içinde gerek ayrıldıkları ve gerekse naklini gerçekleştirdiği yerin mahalli emniyet makamlarına bildirmeleri gerekiyor.
Sağlık Sigortası
Yabancı uyruklu öğrencilerin, Türkiye vatandaşları gibi, Türkiye’deki genel sağlık hizmetlerinden yararlanmasını sağlayan sigortaya sahip olması gerekiyor. Bu sigorta Türkiye’de geçerli olmalı ve öğrencinin tüm sağlık masraflarını eksiksiz kapsayacak türden yapılması gerekiyor. Bazı üniversiteler kendi inisiyatifleriyle yabancı uyruklu öğrencilerin doğabilecek sağlık ve ilaç masraflarını karşılayabiliyor. Bunun için ilgili üniversiteyle iletişime geçilmesi gerekiyor.
